Ειρήνη
Ειρήνη Υγεία Μακροζωία - 3 ύψιστα αγαθά
Γραμμένη στη δεκαετία του '50 (και αφιερωμένη στον Κώστα Βάρναλη) η "Ειρήνη" του Γιάννη Ρίτσου είναι σήμερα πιο επίκαιρη παρά ποτέ. Ενα ποίημα που μιλά για ένα από τα μεγαλύτερα ανθρώπινα ιδανικά και που ο ποιητής αγαπούσε ιδιαίτερα και συνήθιζε να απαγγέλλει στις συγκεντρώσεις και εκδηλώσεις.
 |  |
| Jean-Baptiste-Camille Corot (1796-1875) Madame Ⅰ Legois, 1838 | Jean-Baptiste-Camille Corot - Πρωινή Συνάντηση 1850 περ. |
Όμως από τα τρία κυρίαρχη θέση έχει η Ειρήνη γιατί αν αυτή λείψει κι έρθει π.χ. πόλεμος ούτε υγεία καλή μπορεί να υπάρχει ούτε και σίγουρη μακροζωία καθώς "ο Πόλεμος είναι πατήρ όλων των δεινών" ▪
Αφιερωμένο στον Κώστα Βάρναλη
Συλλογή: Πυραμίδες
Πλήρες και χωρίς συντομεύσεις
Ειρήνη
1. Τ᾿ ὄνειρο του παιδιού είναι ἡ εἰρήνη
Τ᾿ ὄνειρο της μάνας είναι ἡ εἰρήνη
Τὰ λόγια της ἀγάπης κάτω ἀπ᾿ τὰ δέντρα
είναι ἡ εἰρήνη.
2. Ὁ πατέρας που γυρνάει τ᾿ ἀπόβραδο
μ᾿ ἕνα φαρδύ χαμόγελο στα μάτια
μ᾿ ἕνα ζεμπίλι στα χέρια του γεμάτο φρούτα
και οἱ σταγόνες τοῦ ιδρώτα στο μέτωπο του
είναι ὅπως οἱ σταγόνες τοῦ σταμνιού
που παγώνει το νερό στο παράθυρο,
είναι ἡ εἰρήνη.
3. Όταν οι ουλές απ' τις λαβωματιές κλείνουν στο πρόσωπο του κόσμου
και μες στους λάκκους που 'καψαν οι οβίδες φυτεύουμε δένδρα
και στις καρδιές που 'καψε η πυρκαγιά
δένει τα πρώτα της μπουμπούκια η ελπίδα
κι οι νεκροί μπορούν να γείρουν στο πλευρό τους
και να κοιμηθούν δίχως παράπονο
ξέροντας πως δεν πήγε το αίμα τους του κάκου,
είναι η ειρήνη.
4. Ειρήνη είναι η μυρουδιά του φαγητού το βράδυ,
τότε που το σταμάτημα του αυτοκινήτου στο δρόμο δεν είναι φόβος,
τότε που το χτύπημα στην πόρτα σημαίνει φίλος,
και το άνοιγμα του παραθύρου κάθε ώρα σημαίνει ουρανός,
γιορτάζοντας τα μάτια μας
με τις μακρινές καμπάνες των χρωμάτων του
είναι ειρήνη.
5. Ειρήνη είναι ένα ποτήρι ζεστό γάλα
κι ένα βιβλίο μπροστά στο παιδί που ξυπνάει,
τότε που τα στάχυα γέρνουν το 'να στ' άλλο
λέγοντας: το φως, το φως
και ξεχειλάει η στεφάνη του ορίζοντα φως,
είναι η ειρήνη.
6. Τότε που οι φυλακές επισκευάζονται να γίνουν βιβλιοθήκες
τότε που ένα τραγούδι ανεβαίνει από κατώφλι σε κατώφλι τη νύχτα
τότε που τ' ανοιξιάτικο φεγγάρι βγαίνει απ' το σύννεφο
όπως βγαίνει απ' το κουρείο της συνοικίας φρεσκοξυρισμένος ο εργάτης το Σαββατόβραδο
είναι η ειρήνη.
7. Τότε που η μέρα που πέρασε
δεν είναι μια μέρα που χάθηκε
μα είναι η ρίζα που ανεβάζει τα φύλλα της χαράς μέσα στο βράδυ
κι είναι μια κερδισμένη μέρα κι ένας δίκαιος ύπνος
που νιώθεις πάλι ο ήλιος να δένει βιαστικά τα κορδόνια του
να κυνηγήσει τη λύπη απ' τις γωνιές του χρόνου,
είναι η ειρήνη.
8. Ειρήνη είναι οι θημωνιές των αχτίνων στους κάμπους του καλοκαιριού
είναι τ' αλφαβητάρι της καλοσύνης στα γόνατα της αυγής.
Όταν λες: αδελφές μου, - όταν λέμε αύριο θα χτίσουμε
όταν χτίζουμε και τραγουδάμε,
είναι η ειρήνη.
9. Τότε που ο θάνατος πιάνει λίγο τόπο στην καρδιά
κι οι καμινάδες δείχνουν με σίγουρα δάχτυλα την ευτυχία
τότε που το μεγάλο γαρύφαλλο του δειλινού
το ίδιο μπορεί να το μυρίσει κι ο ποιητής, κι ο προλετάριος
είναι η ειρήνη.
10. Η ειρήνη είναι τα σφιγμένα χέρια των ανθρώπων
είναι το ζεστό ψωμί στο τραπέζι του κόσμου
είναι το χαμόγελο της μάνας. Μονάχα αυτό
Τίποτ' άλλο δεν είναι η ειρήνη.
11. Και τ' αλέτρια που χαράζουν βαθιές αυλακιές σ' όλη τη γης
ένα μόνο όνομα γράφουν:
Ειρήνη. Τίποτ' άλλο Ειρήνη.
12. Πάνω στις ράγες των στίχων μου
το τραίνο που προχωρεί στο μέλλον
φορτωμένο στάρι και τριαντάφυλλα,
είναι ἡ εἰρήνη.
12. Αδέρφια,
μες στην ειρήνη διάπλατα ανασαίνει όλος ο κόσμος
με όλα τα όνειρα του
Δώστε τα χέρια αδέρφια μου,
αυτό ῾ναι η ειρήνη.
Γιάννης Ρίτσος: "Ειρήνη" Αθήνα, Γενάρης '53
"Πόλεμος πάντων πατήρ εστί, πάντων δε βασιλεύς... " - Ηράκλειτος ο Εφέσιος
▪ Σ' αυτή τη ρήση καταφεύγουν για να δικαιολογήσουν οι υποστηρικτές των συγκρούσεων έως συρράξεων - ότι δηλαδή υπάρχει κάποια αναγκαιότητα στον πόλεμο αποσιωπώντας ή μη γνωρίζοντας το πνεύμα του Εφέσιου στοχαστή: ότι όλα τα αντίθετα παράγουν κίνηση, ότι τα πάντα είναι μια διαπάλη και όλα γεννιούνται με βάση την αναγκαιότητα. Η σύγκρουση δε και η ενότητα των αντιθέτων δυνάμεων σχηματίζουν την αρμονία.
Σχόλια