Δύο όψεις του Ρεαλισμού

Ποιητικός και Μαγικός Ρεαλισμός

Μ. Καραγάτσης - Ένας χαμένος κόσμος	Μπορίς Βιάν - Ο αφρός των ημερών

Στη Λογοτεχνία το ρεύμα του Ρεαλισμού οδήγησε στην αναγνώριση πολλών συγγραφέων: δύο από αυτούς είναι ο Μ. Καραγάτσης και ο Μπορίς Βιάν. Ο πρώτος με διάχυτα λογοτεχνικά ποιητικά στοιχεία - περιγραφές, περιστατικά από τη ζωή των ηρώων, δικές του φανταστικές προεκτάσεις. Έτσι μπορεί να καταταχθεί στο ρεύμα του Ποιητικού ρεαλισμού. Στο διήγημα του Ένας άλλος κόσμος η φαντασία του οδηγεί το καράβι πάλι μιας Χίμαιρας με μια εξιστόρηση ενός φανταστικού ταξιδιού με γοργόνες και πλάσματα της θάλασσας όπως στο τέλος της "Μεγάλης Χίμαιρας" ▪

Απόσπασμα

Ο Άτλας κούνησε τους μοχλούς και το όχημα σηκώθηκε απ' το βυθό κι άρχισε να πλέει με μεγάλη ταχύτητα μέσα στη θάλασσα. Ύστερα από μία ώρα περίπου, οι επιβάτες είδαν να προβάλει στο βάθος μια θαυμάσια και παράξενη πολιτεία, με οικοδομήματα πανύψηλα, ωραιότατα σε ρυθμό, που δεν είχαν όμως παράθυρα. Κι αυτές οι οικοδομές έλαμπαν ολόκληρες από πολύχρωμα, φωσφορικά αντιφεγγίσματα, πολύ καλαίσθητα κανονισμένα, που έδιναν μια φαντασμαγορική όψη σ' όλη την πολιτεία.

Το θέαμα ήταν τόσο φαντασμαγορικό, που οι φίλοι μας έμειναν κατάπληκτοι.
"Να η Ατλαντίς, κύριοι!" τους είπε ο πρώτο συνοδός τους. "Τώρα, προσοχή! Θα περάσουμε την Πύλη του Θόλου του Θανάτου".

▪ Τα κεφαλόπουλα σκόρπισαν τρομαγμένα. Τρύπωσαν οι γωβιοί μεσ' τα θαλάμια τους. Η πέρκα έκανε σαν τρελή. Μονάχα ο κάβουρας κατέβηκε απ' το βράχο του αργοπερπατώντας, σα να μη γίνηκε τίποτα. Και με δαγκάνες ανοιχτές στραβοδρόμησε προς την καινούργια του τροφή. (Η Μεγάλη Χίμαιρα /Α΄γραφή 1936)

👉 Περισσότερα Μ. Καραγάτσης εδώ

Στην άλλη πλευρά ο Γάλλος Μπορίς Βιάν προχώρησε προς τον σουρεαλισμό η γραφή του με θέματα πραγματικά μεν αλλά σε περιβάλλον εξωπραγματικό. Το μυθιστόρημα του "Ο Αφρός των ημερών" 1947, είναι αντιπροσωπευτικό μιας πραγματικότητας τόσο ζοφερής που θέλει να βγει από το ζόφο με τη δημιουργία ενός άλλου φανταστικού - μαγικού κόσμου με λουλούδια κήπους μυρωδιές για να ξορκίσουν την απειλή του θανάτου. Κατ' αυτόν τον τρόπο ο συγγραφεύς ενέταξε τον εαυτό του στη κατηγορία του Μαγικού ρεαλισμού.

Η υλική πραγματοποίηση αποτελείται ουσιαστικά από μια πλάγια προβολή της πραγματικότητας πάνω σ’ ένα παραμορφωμένο επίπεδο αναφοράς με ακανόνιστους κυματισμούς

Απόσπασμα

Η έκθεση στα λουλούδια ως προτεινόμενη θεραπεία, τρομάζει μόνο για λίγο το νούφαρο. Η Χλόη έχει εισπνεύσει τόσες πολλές ποσότητες λουλουδιών, μα το νούφαρο έχει μεγαλώσει αρκετά, ώστε να μαραίνονται σχεδόν αμέσως. Η προσπάθεια της να κρατηθεί από τη ζωή είναι σπαραχτική. Η αναγκαία παρουσία των λουλουδιών στον χώρο μοιάζει με μια προσωρινή ευτυχία, που στον πραγματικό μας κόσμο θα θύμιζε μια ανώφελη προσπάθεια να δούμε το ποτήρι μισογεμάτο.υο

Δυο πράγματα αξίζουν ο έρωτας με όμορφες κοπέλες και η μουσική της Νέας Ορλεάνης ή του Duke Ellington —Boris Vian

Duke Ellington Satin Doll

A walk on the other side - Lou Reed 1985, Parma /Ιταλία